اصطلاح خود مراقبتی را این روزها زیاد میشنویم، بگذارید همین اول با شما رو راست باشم، خیلی از کسانیکه در مورد خود مراقبتی میگویند و مینویسند (از جمله خود من) بیشتر مواقع نمیتوانند آن را دراولویت قرار دهند، هرچند که به شما اصرار کنند که باید اینکار را بکنید.
واقعا چرا پایبندی به یک برنامه خودمراقبتی انقدر سخت است؟ درست در مواقعی که زندگی روی دیوانه خود را نشان میدهد و ما بیشتر از هر زمان دیگری نیاز داریم که مراقب خودمان باشیم، برعکس اولین چیزهایی که از اولویت خارج میشوند معمولا برنامه های خود مراقبتی ما هستند، روتین پوستی، دیدار دوستان، قدم زدن عصرگاهی و پختن یا خوردن غذای سالم.
داشتن یک نقشه خودمراقبتی میتواند در این مواقع کمک کننده باشد و ما را از کشیده شدن در گرداب اتفاقات نجات دهد و زمانی که لبه پرتگاه ایستاده ایم و به تیرگی آن خیره شده ایم، دست ما را بگیرد.
بله نقشه و طرح خود مراقبتی، یک طرح و ابزار پیشگیرانه که با توجه به فعالیتهای مراقبت از خودِ مورد علاقه شما، یادآوری های مهم و راه هایی برای ایجاد و فعال کردن حلقه خود مراقبتی در اطرافتان طراحی شده و مختص شماست.
چرا نیاز به یک نقشه خود مراقبتی داریم در حالی که میتوانیم یک ساعت از هر هفته یا حتی بیشتر به کارهای مورد علاقه و آرامبخش برای خودمان بپردازیم؟
این که نیاز به برنامه ریزی مشخص ندارد!
دلایل قابل توجهی برای نیاز ما به یک برنامه خود مراقبتی هست:
۱. شما این برنامه را زمانی که در بحران نیستید مینویسید و به بهترین راههایی که میتواند نجاتتان دهد فکر میکنید. واقعیت این است که در برخی موارد خودتان بهتر میدانید که سطح استرس شما چقدر میتواند شدید باشد و چه منابعی در دسترس شما خواهد بود.
۲. داشتن یک برنامه نیاز به حدس و گمان را در مورد اینکه در مواقع بحرانی چه کاری باید انجام دهید و به کجا مراجعه کنید از بین می برد. از این نظر، ذهنِ آگاه به شما کمک می کند به جای صرفا واکنش نشان دادن به موقعیت، به استرسورها پاسخ مناسب دهید. وقتی برنامه‌ای دارید، کنترل بیشتری بر شرایط خود خواهید داشت و زندگی چندان آشفته به نظر نمیرسد. همچنین درخواست کمک از کسانی که در جریان برنامه شما هستند راحت تر خواهد شد.
۳. برنامه خودمراقبتی به شما کمک می کند تا در مسیر خود باقی بمانید. پایبند بودن به استراتژی مراقبت شخصی و جلوگیری از افتادن در دام بهانه جویی برای شما ممکن می‌شود داشتن یک روتین کمک میکند تا اطمینان حاصل کنید با مشکل خود تنها نمی مانید.
این سه دلیل باعث زدن جرقه ای در ذهن شما هم شد؟ بله، اکثر ما برنامه خود مراقبتی را یک فعالیت جانبی برای روزهای آرام در نظر میگیریم و بخاطر همین نیازی به داشتن یک طرح و نقشه در مورد آن نمیبینیم. از طرفی تعداد برنامه های خود مراقبتی در ذهن ما محدود و احیانا کلیشه ای است در صورتیکه خود مراقبتی برای هر فرد کاملا مختص به خود اوست و بگذارید یکبار دیگر هم روراست باشم هر چند ممکن است فانتزی خودمراقبتی مان آسیب ببیند، اما یک وان گرم پر از حباب اصلا واجب نیست.
در قسمت های بعدی این سلسله یادداشت به شما کمک خواهم کرد که روش خود مراقبتی مناسب خود را طراحی کنید.
دکتر مریم دوست مهربان
مشاور در بخش روانشناسی گروه آموزشی و مدرس کارگاه های روانشناختی